ایدئولوژی

مفهموم لغوی: ایدئولوژی از نظر ساختار لغوی واژه ای است مرکب از دو جزء « ایده » و « لوژی » که ایده به معنی اندیشه، تصور، عقیده، نظر، آگاهی و . . . آمده است و لوژی که به صورت پسوند امروزه معمولاً به معنی دانش و شناسایی بکار می‏رود.
مفهوم اصطلاحی: ایدئولوژی به معنای عام مرادف جهان بینی است و مجموعه ه‏ایی از رهنمودهای مکتب و انسان را چه در بُعد اندیشه و چه در بخش عمل در بر می‏گیرد؛ ایدئولوژی به معنای خاص که تنها بخشی از مبانی مکتب را در بر گرفته و ذیل مبانی جهان بینی است به رفتار انسان و دستورالعملها ( بایدها و نبایدها ) مربوط می‏ شود.

استراتژی

مفهوم لغوی: واژه استراتژی از کلمه یونانی(استراتگوس) ( Strategos ) گرفته شده است. استراتگوس یا(استراتژ) به معنای لشکر است . استراتگوس به معنی فرماندهی ارتش هم به کار می رفت .
مفهوم اصطلاحی: راهکارهای عملیاتی کردن مباحث تئوری برای رسیدن به اهداف مورد نظر و به بیان دیگر سیاست گذاری در اجرای مبانی ایدئولوژیک محسوب می شود.
۱۰۱۱۹حال رابطه ای که میان این دو مقوله برقرار می باشد رابطه ای بسیار تنگاتنگ و مهم است البته مباحث ایدئوژیک مهم تر و مقدم بر مباحث استراتژیک هستند گر چه هر دو این ها را باید در کنار هم مورد ارزیابی و سنجش قرار داد اما همواره مبانی ایدئولوژیک اشراف و استعلای خود را نسبت به مبانی استراتژیک دارا می باشند، به عبارتی می توان گفت خود مبانی استراتژیک ریشه در ایدئولوژی یک مکتب و انسان دارد، مجموع رفتارها و عکس العمل های فرد و یا مکتب قائل به یک ایدئولوژی خاص در مقابله و مواجهه با مسائل خرد و کلان روزمره در عرصه های مختلف را استراتژی آن فرد و یا مکتب می نامند.

مثال: عده ای در مقام ایدئولوژی حجاب را به عنوان یک ارزش انسانی باور داشته و پذیرفته اند و در مقابل، بدحجابی و یا بی حجابی را نوعی هنجار شکنی و زیر پا گذاشتن ارزش ها می پندارند، حال می توان راهکار های آن ها برای نهادینه کردن حجاب و مقابله کردن با بی حجابی در حوزه عمل و جامعه را استراتژی آن ها عنوان کرد.

نکته: پس شکاف و اختلاف در مبانی ایدئولوژیک بسیار خطرناک تر از مبانی استراتژیک است به طور مثال کسی که اصلا حجاب را به عنوان یک ارزش قبول ندارد بدتر است از کسی که راهکار های نهادینه کردن حجاب و مقابله با بی حجابی را قبول ندارد، چون نگرش دوم اصل ارزش بودن حجاب را پذیرفته است اما با روش های نهادینه کردن آن در جامعه مشکل دارد.

نتیجه: اختلاف جبهه ی حق و باطل از نوع استراتژیک نیست بلکه در مقام ایدئولوژیک می باشد، بهترین مصداق در عرصه سیاست، دشمنی آمریکا با روسیه و ایران است، اختلاف ایران با آمریکا بر خلاف روسیه ایدئولوژیک می باشد چه رسد به استراتژی. . . البته فراموش نکنیم که مبانی استراتژیک ریشه در مبانی ایدئولوژیک دارند مثلا در جبهه ی نبرد اسلام و کفر، ایدئولوژی اسلام ناب محمدی به مسلمانان اجازه نامردی و زیر پا گذاشتن ارزش های انسانی برای غلبه علیه کفار را در حوزه ی استراتژی نداده است، چون در مبانی ایدئولوژیک اسلامی هدف وسیله را توجیه نمی کند.